Đề xuất loại bỏ hạn mức lái xe 48 giờ/tuần: phân tích – tác động – kiến nghị

Thời gian vừa qua, trong dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của lực lượng Công an Nhân dân, Bộ Công an đề xuất bỏ quy định lái xe tối đa 48 giờ mỗi tuần. Thay vào đó, áp dụng quy định của Luật Lao động về thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi. Dự thảo vẫn giữ giới hạn lái xe không quá 10 giờ mỗi ngày và không lái xe liên tục quá 4 giờ.

Đề xuất này thu hút sự quan tâm lớn từ Hiệp hội Vận tải, doanh nghiệp vận tải, các lái xe và người dân. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết lý do, tác động của việc bỏ quy định 48h/tuần, ưu điểm-khuyết điểm, và đưa ra các kiến nghị để đảm bảo an toàn giao thông, quyền lợi người lao động vẫn được bảo vệ.

Vì sao có đề xuất này?

1. Đặc thù của ngành vận tải
Vận tải là một ngành đặc thù, chịu ảnh hưởng của biến động về nhu cầu, đòi hỏi giao hàng, chở khách vào dịp cao điểm, lễ tết. Quy định cứng 48h/tuần đôi khi gây khó khăn trong việc lên lịch chạy xe, phân phối tài xế hợp lý, đặc biệt khi cầu vượt cung.

2. Quy định Luật Lao động đã có
Theo Luật Lao động, người lao động có thể làm tối đa 48 giờ trong tuần, nếu có thỏa thuận làm thêm, và tổng số giờ làm thêm không vượt 300 giờ/năm. Việc áp dụng quy định này vào ngành vận tải có thể giúp đồng bộ hóa pháp luật, giảm sự chồng chéo.

3. Áp lực chi phí / hiệu quả
Khi quy định quá nghiêm ngặt về thời gian làm việc mỗi tuần, doanh nghiệp phải thuê nhiều tài xế hơn, phân bổ thời gian nghỉ, chờ đợi, gây ra chi phí không nhỏ. Bỏ hạn mức 48h/tuần có thể giúp doanh nghiệp linh hoạt hơn trong quản lý nhân lực, tăng năng suất làm việc, giảm chi phí nhân sự.

Tác động nếu loại bỏ quy định 48h/tuần

Ưu điểm

   – Tăng tính linh hoạt trong lịch trình của lái xe và doanh nghiệp vận tải. Có thể điều chỉnh thời gian làm việc để đáp ứng nhu cầu thị trường, đặc biệt những lúc cao điểm.

   – Giảm chi phí & tối ưu nguồn lực: Doanh nghiệp có thể sử dụng tài nguyên con người hiệu quả hơn, giảm số lượng lái xe cần thuê để đảm bảo khối lượng công việc, tăng năng suất lao động.

   – Đồng bộ luật pháp: Việc sử dụng quy định của Luật Lao động sẽ giúp hợp nhất khung pháp lý, tránh sự chồng chéo và mâu thuẫn giữa các luật / nghị định / thông tư.

Rủi ro / nhược điểm

   – Nguy cơ về an toàn giao thông: Nếu lái xe làm việc quá nhiều, nghỉ ngơi không đủ, mệt mỏi — khả năng tai nạn sẽ cao hơn. Thời gian lái xe dài có thể dẫn đến mất tập trung, mỏi mắt / cơ bắp, giảm phản xạ.

   – Ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống lái xe: Làm việc nhiều giờ liên tục, áp lực cao có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của tài xế; ảnh hưởng giấc ngủ, tăng bệnh nghề nghiệp.

   – Khó kiểm soát, thực thi: Nếu hạn mức 48h/tuần bị bỏ, cần có biện pháp giám sát chặt chẽ trong việc chấp hành các quy định giới hạn lái xe liên tục 4h, giới hạn giờ lái xe ngày/tuần. Nếu không, doanh nghiệp hoặc lái xe có thể lách luật, vượt giờ lái xe.

Các biện pháp để đảm bảo an toàn khi bỏ quy định 48h/tuần

Để giảm thiểu rủi ro khi bỏ hạn mức 48h/tuần, có thể xem xét các biện pháp sau:

1. Giữ nguyên các giới hạn khác

Không lái xe quá 10 giờ mỗi ngày.

Không lái xe vượt quá 4 giờ liên tục mà không nghỉ ngơi.

Quy định nghỉ giữa ca rõ ràng (ngắn hạn, dài hạn).

2. Trang bị hệ thống giám sát hành trình và ghi hình
Việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình + camera tài xế là rất quan trọng. Một số xe kinh doanh vận tải hoặc xe nội bộ sẽ phải lắp những thiết bị này để theo dõi giờ lái, hành vi lái xe (ví dụ sử dụng điện thoại, không dây đai, buông tay lái).

3. Kiểm soát giờ làm thêm
Dù bỏ 48h/tuần, doanh nghiệp vẫn phải tuân thủ quy định về tối đa giờ làm thêm theo Luật Lao động; phải có thỏa thuận rõ ràng với tài xế, trả lương làm thêm, đảm bảo quyền lợi.

4. Đào tạo, nâng cao ý thức, kỹ năng lái xe an toàn
Đào tạo cách nghỉ ngơi hợp lý, kiểm soát tình trạng mệt mỏi, tránh lái xe khi quá tải, qua đêm, thời gian kéo dài liên tục.

5. Chính sách xử phạt, kiểm tra
Doanh nghiệp nếu vi phạm giờ lái xe liên tục, vượt giờ ngày hoặc ngày không nghỉ nghỉ hợp lý, phải bị xử phạt. Thanh tra giao thông, lực lượng cảnh sát giao thông có thể phối hợp với cơ quan quản lý lao động để kiểm tra, xử lý.

Phản hồi từ các bên liên quan

   – Hiệp hội Vận tải Ô tô Việt Nam & doanh nghiệp: ủng hộ bỏ quy định 48h/tuần, vì nó giúp họ chủ động hơn trong bố trí lịch làm việc, ứng phó nhanh với nhu cầu vận chuyển đột biến. Đây là đề xuất hợp lý trong bối cảnh cầu vận tải có thể tăng đột ngột.

   – Lái xe: có sự chia rẽ; một số đồng ý vì có thể kiếm thu nhập cao hơn, làm nhiều hơn; nhưng cũng lo ngại về sức khỏe, an toàn, và làm sao để không bị ép làm việc quá sức.

   – Cơ quan quản lý Nhà nước, Cảnh sát giao thông, Bộ Công an: cần đảm bảo tính an toàn giao thông, trách nhiệm bảo vệ người tham gia giao thông, đảm bảo luật pháp không bị lạm dụng. Việc bỏ quy định cần có điều kiện, kiểm soát chặt chẽ.

Kiến nghị cuối cùng

Để đảm bảo việc bỏ quy định lái xe 48 giờ/tuần vừa linh hoạt, vừa an toàn, tôi đề xuất:

1. Quy định luật rõ ràng: trong luật sửa đổi, cần ghi rõ các giới hạn giờ ngày, giờ liên tục, thời gian nghỉ bắt buộc – cần có biện pháp bắt buộc, không chỉ khuyến khích.

2. Hệ thống giám sát bắt buộc cho tất cả xe kinh doanh vận tải & một số xe nội bộ đặc thù (ví dụ xe chở khách, xe đi đường dài), để theo dõi giờ lái xe, nghỉ ngơi, sự vi phạm.

3. Chế tài xử lý mạnh đối với các vi phạm: tài xế lái quá giờ, công ty ép lái xe làm không nghỉ, không đảm bảo điều kiện làm việc – cần phạt cả tài xế & chủ phương tiện / doanh nghiệp nếu có lợi ích trong việc vi phạm.

4. Chế độ bảo hộ lao động tốt hơn: chính sách y tế, khám sức khỏe định kỳ, hỗ trợ tài xế khi bị ảnh hưởng sức khỏe do lái xe quá giờ.

5. Thử nghiệm & đánh giá bước đầu: trước khi áp dụng rộng rãi, nên thử nghiệm tại một số tuyến vận tải, vùng miền, đánh giá tác động về an toàn giao thông, tai nạn, sức khỏe lái xe, hiệu quả kinh tế… từ đó điều chỉnh.

Kết luận

Việc bỏ quy định 48 giờ/tuần cho lái xe là một bước đi có thể mang lại nhiều lợi ích về mặt linh hoạt, hiệu quả quản lý, giảm chi phí cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, nếu không có các biện pháp bảo vệ đi kèm — giới hạn ngày, giờ lái xe liên tục, giám sát, xử phạt — thì rủi ro ảnh hưởng đến an toàn giao thông và sức khỏe người lao động sẽ rất lớn.

Việc cân nhắc nên đặt sự an toàn giao thông và sức khỏe tài xế lên hàng đầu bên cạnh nhu cầu kinh tế, và thiết lập khung pháp lý phù hợp để mọi bên đều được bảo vệ. Chỉ khi đó, việc thay đổi mới thực sự có ý nghĩa và khả thi.

────────────────────